مبادئ تأصيل السماع في كتاب سيبويه = Principle of establishing listening in Sibawayh’s book = Prinsip menetapkan cara mendengar di dalam Buku Sibawayh

لَئنْ كان السماع الركيزة الثانية بعد القياس في بناء نظرية النحو العربي، فإنه أساس القياس والمركب الأساسي في إرساء دعائمه، فالركائز التي انطلق منها النحاة في وضع القاعدة النحوية القياسية من جمع المادة اللغوية ووضع القواعد العامة لضبط أصول الجمع اعتمدت بشكل رئيس على السماع. من هذا المنطلق، فإن هذ البح...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: Haji Ibrahim, Majdi, Muhammad Amin, Fatimah
Format: Article
Language:English
Published: Department of Arabic and Linguistic Studies, KIRKHS, International Islamic University Malaysia 2018
Subjects:
Online Access:http://irep.iium.edu.my/67621/
http://irep.iium.edu.my/67621/
http://irep.iium.edu.my/67621/1/67621_%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A6%20%D8%AA%D8%A3%D8%B5%D9%8A%D9%84%20%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B9%20%D9%81%D9%8A%20%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8%20%D8%B3%D9%8A%D8%A8%D9%88%D9%8A%D9%87.pdf
Description
Summary:لَئنْ كان السماع الركيزة الثانية بعد القياس في بناء نظرية النحو العربي، فإنه أساس القياس والمركب الأساسي في إرساء دعائمه، فالركائز التي انطلق منها النحاة في وضع القاعدة النحوية القياسية من جمع المادة اللغوية ووضع القواعد العامة لضبط أصول الجمع اعتمدت بشكل رئيس على السماع. من هذا المنطلق، فإن هذ البحث يهدف إلى تتبع ضوابط مبدأ السماع وتلَمُّس الأطر العامة التي اعتمد عليها سيبويه في بناء أصول نظرية النحو العربي والقواعد؛ وذلك من خلال دراسة متن كتاب سيبويه وتحليله لاستخلاص النتائج واستخبار النصوص في البحث عن أصول السّماع في الكتاب من خلال عرض مفهوم السّماع لغةً واصطلاحاً، وتتبع ضوابطه المتمثلة في العامل الزماني، والعامل المكاني، والمأخوذ عنه، والمأخوذ به، ومبادئ ذلك الأخذ. وسيعتمد البحث في ذلك على المنهج الوصفي التحليلي مستعيناً بأمهات كتب النحو وما يستدعيه البحث من مراجع تناولت الموضوع أو أطرافاً منه. ******************************************************** Listening is the second method after analogy in the construction of Arabic grammatical theory. It’s the basis for analogy and the foundation to support its pillars. The cornerstones that were used by the grammarians to establish the grammatical rule for analogy such as the compilation of language material and establishing the general rules to regulate the fundamentals of compilation was significantly dependent on listening. On this note, this study aims to look into the regulations of listening and touches the general frameworks used by Subawayh in constructing the foundations of Arabic grammatical theory and its foundations. This is through studying the content of his book and analyzing it to arrive at some observations from the texts related to the foundations of listening in his book. The study is descriptive and analytical utilizing primary references in Arabic grammar and other references that refer to the topics fully or partially. The study concludes with some significant findings: Sibawayh was knowledgeable in Arabic in all of its topics even in the details of the language. He followed a clear knowledge method in extrapolating the language materials through listening while compiling his book. Investigating and inquiring at that era are among the general rules; he managed to establish rules for listening by following the general rules that regulate the fundamentals of compilation and extrapolation from the time and place aspects in addition to the excerpts from the grammatical evidences. ****************************************************** Mendengar ialah cara kedua selepas qiyas di dalam pembentukan teori tatabahasa Arab. Ia adalah asas kepada qiyas dan juga dasar yang menyokong rukun-rukunnya. Asas-asas yang telah digunakan oleh para cendiakawan tatabahasa untuk menetapkan peraturan tatabahasa untuk qiyas seperti pengumpulan bahan bahasa dan menetapkan peraturan umum untuk mengawal asas-asas kepada usaha pengumpulan bahan tersebut adalah amat bergantung sekali kepada cara mendengar. Oleh itu, kajian ini bertujuan untuk melihat peraturan-peraturan mendengar dan membicarakan kerangkan umum yang digunakan oleh Sibawayh dalam membina asas teori tatabahasa Arab. Ini dilaksanakan melalui kajian kandungan buku beliau and menganalisanya untuk menggarap beberapa kersimpulan daripa teks tersebut yang berkenaan dengan asas-asas cara mendengar di dalam buku beliau. Kajian ini adalah secara deskriptif and analitikal yang menggunakan rujukan utama di dalam tatabahasa Arab dan sumber-sumber lain yang samada secara sebahagiannya atau sepenuhnya menyentuh topik tersebut. Beberapa rumusan kajian yang terpenting ialah: Sibawayh merupakan seorang yang amat berpengetahuan dalam bahasa Arab dalam kesemua topiknya hatta dalam perkara terperinci bahasa tersebut. Beliau menggunakan metod pengetahuan yang amat jelas dalam menkaji bahan-bahan bahasa yang beliau dapatkan secara mendengar dalam buku beliau. Mengkaji dan mendapatkan pengesahan di era tersebut adalah merupakan di antara peraturan pengetahun yang umum; beliau berjaya untuk meletakkan peraturan untuk mendengar dengan mengikuti peraturan-peraturan umum yang mengawal syarat pengumpulan dan pengkajian bahan dasi sudut masa dan tempat di samping petikan-petikan yang menjadi bukti kepada sesuatu kes tatabahasa.